مقالات آموزش فن بیان

تمایل به تایید شدن و انجام کارها و رفتارهای کاملا مورد تایید دیگران در همه انسان ها وجود دارد. در مقابل تایید شدن انتقاد قرار می گیرد که عاملی در جهت اصلاح اعمال است. مسلما هیچ کس دوست ندارد که از او انتقاد شود؛ به خصوص در حضور دیگران که سبب ناراحتی بیش تری هم می شود. اما حقیقت این است که ذات انتقاد تلخ نیست. اگر با انتقاد دیگران ناراحت می شویم یا حالت دفاعی به خود میگیریم مربوط به شیوه انتقاد و فردی است که نقد خود را منعقد می کند. هر چند که گاهی ظرفیت پایین بودن انتقاد پذیری انسان ها نقد را با مشکل مواجه می کند اما انتقاد صحیح نیاز روحی و روانی انسان ها برای پیشرفت است. انتقادی که در جهت رشد و تعالی آن ها عمل می کند و در فن بیان به عنوان “انتقاد سازنده” شناخته می شود.

اگر انتقاد سازنده در جامعه ای وجود داشته باشد بخش عمده ی رفتارها و اعمال منفی انسان نظیر جرم و جنایات کاهش پیدا می کند و تعامل انسان ها نیز در امور بهبود خواهد یافت. اما انتقاد سازنده به این سادگی نیست. فردی که بتواند به خوبی انتقاد کند هنرمند است و هنر انتقاد سازنده  برطرف کردن ضعف و کاستی ها می باشد.

بدون توجه به حرفه و زمینه فعالیت هر کس انتقاد سازنده بخشی از زندگی ما را تشکیل می دهد. برای این که انتقاد شما با بازخورد های خوبی مواجه شود پیشنهاد می کنیم این بار انتقاد سازنده و موثر را با هنر فن بیان تجربه کنید. مطالعه مطلب امروز دانشگاه زندگی فرصت خوبی برای یادگیری اصول انتقاد سازنده با استفاده از فن بیان و آموزش سخنرانی خواهد بود.

استفاده از فن بیان برای انتقاد سازنده

انتقاد سازنده فرآیندی شامل سه مرحله کاملا مرتبط به یکدیگر می باشد. در این سه مرحله شما به ترتیب خود را برای انتقاد سازنده آماده می کنید، انتقاد سازنده را با ترفندهای هوشمندانه در میان می گذارید و نهایتا عملکرد خود را با مشاهده بازخورد های ارزیابی می کنید.

مقدمات انتقاد سازنده

انتقاد سازنده از خود شما آغاز می شود. مراحل زیر را برای شروع انتقاد سازنده طی کنید:

شناخت تفاوت انتقاد سازنده و مخرب

انتقاد سازنده بدون تحقیر طرف مقابل و با احترام صورت می گیرد. این احترام به عواطف و غرور انسان ها لطمه نمی زند. اما انتقاد مخرب عرت نفس افراد را زیرسوال می برد و آن ها را به لحاظ اعتماد په نفس تضعیف می کند. در واقع در انتقاد سازنده باید بپذیریم که همه اشتباه می کنند!

تعیین قصد و نیت از انتقاد سازنده

نیت شما در شکل گیری فن بیان شما تاثیر مستقیمی دارد. به عنوان مثال اگر می خواهید مشکل اضافه وزن یکی از دوستانتان را به بهترین نحو با او در میان بگذارید باید نیت خود را برای شکل گیری بهترین فن بیان مثبت کنید. نیت شما باید صرفا سلامتی و زیباییی ظاهر مخاطب باشد؛ نه صرفا یادآوری معضل چاقی به او!

برای این که بتوانید قصد و نیت خود را پاک کنید و سپس سازنده نقد کنید باید خود را به جای طرف مقابلتان قرار دهید و ببینید فن بیان شما چه احساسی را در خودتان ایجاد خواهد کرد.

ارزیابی تاثیرگذاری احتمالی نقد

قبل از این که شروع به نقد کنید باید در یک ارزیابی شخصی و با تکیه بر احتمالات ببینید آیا این انتقاد در طرف مقابل شما تاثیری دارد یا نه. در واقع در این مرحله می خواهیم از به نتیجه رسیدن کار مطمئن شویم. به علاوه باید مطمئن شویم که انتقاد ما مضر واقع نشود. در صورتی که اثرات منفی انتقاد بیش از تاثیر مثبت آن باشد نه تنها لازم نیست، بلکه نکوهیده است!

فرض کنید می خواهید با فن بیان دوست خود را نسبت به لباسی که می پوشد مورد نقد قرار دهید. اما اگر فکر می کنید او به اندازه ای قاطع و بی تفاوت است که طرز لباس پوشیدنش از شما تاثیر نمی پذیرد تلاشتان بی فایده خواهد بود.

ارزیابی شخصی خودتان

باید بدانید آیا در جایگاهی قرار دارید که بتوانید کارهای دیگران را مورد انتقاد قرار دهید؟ در صورتی که دیگران صراحتا از شما نظر خواستند می توانید آن ها را نقد نمایید.

شروع عملیات نقد سازنده

حال نوبت به شروع انتقاد می رسد. شما در خط مقدم انتقاد قرار گرفته اید و باید از هر حرکتی که صدمات احتمالی به خود شما یا طرف مقابلتان وارد می کند اجتناب کنید.

استفاده از عبارات مثبت در ابتدای نقد

ابتدای نقد باید با عبارات مثبتی همراه باشد. حتی گاهی توصیه می شود به تمجید افراد بپردازید تا افکار منفی را از ذهنشان دور کنید و متوجه حسن نیت شما شوند. برای شروع انتقاد از فن بیان استفاده کنید. به عنوان مثال برای نقد دوستتان خاطرنشان کنید که خوش قلبی او اطمینان دارید و مطمئن هستید رفتارهای اخیر او علت دیگری دارد. سپس بحث را ادامه دهید.

خداحافظی با احساسات شخصی

برای انتقادی سازنده برای همیشه با احساسات خود خداحافظی کنید. اگر احیانا رفتار دیگران یا عملکرد آن ها سبب عصبانیت شما شده است بهتر است هنگام نقد کردن این حس را سرکوب کنید و مثل یک ناشناس صحبت کنید. فراموش نکنید که در فن بیان تن صدای خود را حفظ کنید و وقارتان را در صحبت کردن از دست ندهید.

لبخند و استفاده از زبان بدن

با نگرش خلاقانه وارد بحث شوید. زبان بدن در سخنرانی را چاشنی نقد خود کنید و بگذارید دیگران همدلی شما را حس کنند. تماس چشمی پایدار را در فن بیان حفظ کرده و سعی کنید از تکان دادن بیش از حد دست ها، پاها تغییر خالت صورتتان خودداری نمایید.

حفظ تن صدا، رعایت ادب و دوری از واکنش تهاجمی

تن صدا گاهی از کلماتی که که در انتقاد سازنده استفاد می کند مهم تر است. از گفتن جملات توهین آمیز خودداری کنید. در فن بیان و برای انتقاد سازنده از تکرار مداوم کلمه “تو” یا “شما” بپرهیزید و سعی نکنید جوری وانمود کنید که شما و مخاطبتان در دو جبهه متقابل هستید!

انتخاب عبارات خاص

به جمله زیر دقت کنید:

“کنفرانس و اطلاعات شما خوب بود؛ اما شیوه ارائه شما را دوست ندارم!”

اصولا استفاده از کلماتی مثل دوست داشتن، دوست نداشتن، خواستن یا نخواستن در یک نقد سازنده جایی ندارد و بهتر است از عبارات خاص استفاده کنید.

تشویق خود انتقادی در دیگران

سعی کنید دیگران را به نقد کردن خودشان وادار کنید. بدین منظور با فن بیان خاص خودتان موضوع را یک بار دیگر مطرح و از اول مرور کنید. سعی کنید قسمت های خاص را به طرف مقابلتان یادآوری کنید تا خود انتقاد را شروع کند!

انتقاد خود را با تکنیک ساندویچ تسهیل کنید

تکنیک ساندویچ به منزله استفاده از جملات مثبت در میان جملات منفی و کاهش موج تخریبی انتقاد است. در این روش قدرتمندانه نقد را شروع می کنید و سعی می کنید اول و آخر کلامتان با سخنان مثبت و به دور از منفی گرایی صورت گیرد.

به جمله زیر دقت کنید:

“پروژه این ماه به نظر کامل است و زحمات زیادی کشیده اید. در بخشی از پروژه ابهاماتی وجود دارد که به احتمال می دهیم روند تایید اصول ساخت ساختمان را با مشکل مواجه کند. پیشنهاد می کنم برای تایید نهایی مروری مجدد بر پروژه داشته باشید تا ابهامات موجود برطرف شود.”

مقالات بیشتر را کلیک کنید

در دانشگاه زندگی که همواره هدف ما آموزش سخنرانی  و فن بیان و سخنوری و تسهیل فرآیند سخنرانی بوده است همیشه سعی داشتیم به کاربران کمک کنیم با تکنیک های مختلف غولی را که خیلی ها از ارائه یک سخنرانی با کیفیت و موفق در ذهن خود ساخته بودند شکست دهیم. هر چند که سخنرانی بعد از این که مدتی با تکرار و مداومت همراه باشد مثل بسیاری از کارهای روزمره بی استرس و ساده می شود ولی خیلی وقت ها عواملی وجود دارد که با تضعیف فن بیان یک سخنران ماهر و با تجربه را از پای در می آوردند؛ چه برسد به افرادی که تازه می خواهند یاد بگیرند چه طور سخنرانی کنند و یا چه طور با فن بیان خود در کارها موفق شوند.

دلایل شکست در سخنرانی یا ضعف زیادی که در فن بیان برای هر کسی ممکن است وجود داشته باشد ثابت نیست. برخی ها اصلا برای سخنوری ساخته نشده اند و با هر ترفندی که می خواهند به مقابله با کم رویی و کم حرفی در سخنرانی بپردازند بی فایده است. مروری بر گذشته باعث شد تا به عوامل مختلفی پی ببریم که احتمالا ریشه ضعف بسیاری از سخنرانان می باشد. عواملی که باعث می شوند فن بیان یک مذاکره کننده جواب ندهد، یک معامله به خاطر عدم استفاده به جا از کلمات کلیدی سر نگیرد و یا این که نتوانید سرکلاس درس فن بیان خوبی برای انتقال مطالب داشته باشید.

لیست کوتاهی را که در این مطلب شاهد آن هستید مجموعه ای از 20 عامل مهمی هستند که باعث تضعیف فن بیان یک سخنران می شوند. قطعا آشنایی با آن ها به تقویت فن بیان کمک می کند.

عواملی که باعث تضعیف فن بیان می شوند

فراموش نکنید که فن بیان مهارتی است که به تدریج به دست می آید. این مهارت دقیقا مثل مهارت خوشنویسی است. هر چه قدر کم تر بنویسید مهارت کم تری هم در خطاطی به دست می آورید. فن بیان هم بستگی به میزان تداوم، تاصرار و تمرین و تکرار شما دارد.

فن بیان بدون نقد و بازخورد!

گاهی این قدر از فن بیانمان مطمئن هستیم که هرگز فرصت نفد را به دیگران نمی دهیم. گاهی آن قدر در فن بیان خودسرانه و خودخواهانه عمل می کنیم که اصلا کسی جرئت بیان بازخورد ندارد. در چنین مواقعی یک سخنور یا سخنران درجا می زند و از پیشرفت باز می ماند.

یکی از بزرگ ترین اشتباهاتی که باعث تضعیف فن بیان می شود این است که بدون توجه به نظرات کسی که بتواند سخنرانی ما را کیفیت سنجی کند کارمان را ادامه دهیم. مثلا اگر در حضور خانواده مشغول مذاکره یا یک بحث داغ هستید همان جا می توانید از اعضا بخواهید فن بیانتان را ارزیابی کنند!

آریتمی و بی نظمی در سخنان

اگر قرار است به عنوان یک گوینده فن بیان خود را در معرض سنجش دیگران قرار دهید باید برنامه ریزی مشخصی هم داشته باشید. در این مواقع می توانید از برگه کاغذ کوچکی استفاده کنید یا این که نکات مهم را در موبایل خود یادداشت کنید. از این شاخه به آن شاخه پریدن و پراکنده کردن بحث برای بقیه هیچ جذابیتی ندارد.

خودنمایی مزمن مقابل دیگران

ممکن است بیان کردن سوابق کاری یا دستاوردها بخشی از سخنان ما در طول یک مذاکره کاری باشد. اصلا در فن بیان بازاریابی معرفی خود و تجربیات و آن چیزی که بدان افتخار می کنید بخشی از کار است. اما معمولا در بحث ها و گفتمان های رسمی خودنمایی و پیوسته به خود پرداختن نکوهش می شود.

داستانی سرایی ناتمام!

یک سخنور واقعی آن قدر وقت شناس است و ارزش زمان را می داند که با داستان سرایی وقت تلف نکند. در برخی از موارد شروع یک بحث آغاز بحث یا داستان دیگر است و به همین دلیل معمولا یک گفتگو ساده به درازا می انجامد. این داستان سرایی های ناتمام تضعیف فن بیان را به دنبال دارد.

فقدان شواهد قابل استناد

هر چه قدر که فن بیان خوبی داشته باشید یک بحث منطقی بین دو طرف بالغ و کارآزموده نیاز به اسناد و مدارک یا شواهد دارد. از این رو بهتر است قبل از این که شروع به حرف زدن کنیم مثلا در طول بحث علمی مدارک عملی لازم را برای اثبات سخنان خود داشته باشیم.

حیله و تدبیر

حیله و تدبیر در فروش یک محصول با تکیه بر فن بیان شما یا وادار کردن دیگران به عقد یک قرارداد تا حدی لازم است؛ اما وقتی که این حیله ها از حد بگذرد دیگر کسی به حرف های شما اعتماد نمی کند.

پرداخت جزئیات و ریز بینی

جزئی نگری شما بستگی به شرایطی دارد که در آن قرار دارید. گاهی برای موفقیت باید خیلی جزئی نگر بود و مثلا زمانی که قصد دارید از فن بیان خود برای فروش یک محصول استفاده کنید باید تمام جوانب را در نظر بگیرید. اما این جزئی نگری نباید سر مشتری را به درد آورد.

دخالت شدید احساسات

از دخالت احساسات زمانی که مشغول سخنرانی هستیم یا قرار است با فن بیان کاری را از کار پیش ببریم باید خودداری کرد. گاهی احساساتی بودن افراد باعث می شود بقیه از در میان گذاشتن حقایق با او سر باز بزنند؛ در حالی که یک سخنور شدیدا به نقد ها و نظرات اطرافیانش نیاز دارد.

ناتمام گذاشتن جملات

جملاتی که ادا می کنید بهتر است از هم جدا شوند. همیشه نقطه فرضی در ذهن خود داشته باشید و بدانید که جملات را کجا شروع و کجا تمام کرده اید.

تنها گوینده جمع شدن

یک سخنور خوب حرف نمی زند؛ بلکه دانسته هایش را به اشتراک می گذارد. اگر بدانید که قرار است فقط دانسته هایتان را به بقیه منتقل کنید هیچ گاه به یک سخنور پرحرف و بی ملاحظه تبدیل نخواهد شد.

پرسه های بی هدف!

برخی از سخنرانی ها نسبت به بقیه ماندگار تر می شوند. سخنرانی های دولتمردان بزرگ دنیا تا ابد ماندگار شده است و فن بیان استیو جابز تا ابد در ذهن ها می ماند. از این رو باید از پرسه های بی هدف و وقت گذرانی با کلمات بیهوده در سخنرانی خودداری نمود.

لاف زدن

هر چند که این مورد هم بخشی از حیله و تدبیر است اما بهتر است جداگانه آن را بررسی کنیم. اصولا طبیعی است وقتی که گرم صحبت شویم به بزرگ نمایی بپردازیم. این بزرگ نمایی در اصطلاح عامیانه معادل لاف زدن است. در کلاس درس، در محل کار و زمانی که مشغول گفتگو با دیگران هستیم واقع گرا باشیم!

حفظ کردن سرفصل ها

زمانی که قصد دارید سخنرانی کنید یا این که در جمع کوچکی حاضر شوید و مثلا به معرفی برند خود با استفاده از فن بیان بپردازید هرگز واژه ها را حفظ نکنید. امروزه تصویرسازی جملات جدیدترین روشی است که برای به خاطر سپردن متون استفاده می شود.

استفاده بیش از حد ابزارهای کمکی

اگر مشغول حرف زدن می شوید اما برای بیان آمار و ارقام بیش از حد به پاورپوینت یا هر فایل دیگری که در دسترس است نیاز دارید شما سخنور خوبی نیستید! در یک سخنرانی حرفه ای استفاده از فایل های پاورپوینت یا امثال آن باید در حد نیم نگاه برای یادآوری ادامه مطالب باشد.

شما چه فکر می کنید؟

به نظر شما چه دلایل دیگری وجود دارد که با تضعیف فن بیان یک سخنران مانع از پیشرفت او می شود؟ دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید

فن بیان را اینجا بخوانید

فقط برای چند لحظه هر فکر دیگری که در سرتان دارید را دور بریزید و یک بار به سخنرانی‌هایی که تا کنون رسمی یا غیررسمی داشته‌اید فکر کنید. درباره خوب گوش دادن یا گوش دادن فعال چه چیز‌هایی می‌دانید؟ فکرش را کرده‌اید اگر فقط یک درصد مخاطبان ما شنوندگان خوب و فعالی بودند کار سخنرانی چه قدر برای یک سخنران ساده و شیرین‌تر می‌‌شد؟ ارسطو از 325 سال قبل از میلاد مسیح به عنوان سخنرانی خبره در نوشته‌هایش اذعان داشته است که استایل گوش دادن مخاطب است که به یک سخنران در طبقه‌بندی آن‌ها کمک می‌کند.

به اعتقاد ارسطو سخنرانی به سه بخش اصلی تقسیم می‌شود و اساس این طبقه‌بندی را استایل گوش دادن مخاطب تعیین می‌کند. سخنران، موضوع سخنران و شنونده سخنرانی. از دیدگاه وی شنوده نقش قاضی یا تصمیم‌گیرنده را ایفا می‌کند که قادر است از روی حال، آینده و سابقه سخنرانی تصمیم‌گیری و قضاوت کند. جالب تر این که ارسطو مخاطبان را نیز با توجه به شیوه گوش فرا دادن به سخنرانی به سه دسته مهم تقسیم کرده است:

1. دسته اول: افرادی که از سخنرانی برای تصمیم‌گیری درباره گذشته استفاده می‌کنند
2. دسته دوم: افرادی که به دنبال تصمیم‌گیری‌هایی هستند که روی آینده اثر می‌گذارد
3. دسته سوم: افرادی که بی‌توجه به گذشته و آینده مهارت‌های سخنران را ارزیابی می‌کنند

مخاطبان ما نیز در سخنرانی‌هایی که امروزه برگزار می‌شوند هرگز یکدست نبوده و نیستند. قطعا ناهمگنی‌های بابت تفاوت‌های مخاطب زن و مرد و تفاوت‌ها فارغ از جنسیت به وجود می‌آید که از کنترل ما خارج است. مخاطبان از فرقه‌های مختلف با فرهنگ و زبان مختلف در سخنرانی‌ها شرکت می‌کنند. اگر سخنرانی بین‌المللی باشد حتی ممکن است مخاطبان خارجی زبان نیز داشته باشید که حضور آن‌ها حساسیت سخنرانی را نسبت به حالت عادی دوچندان می‌کند.

بخش عمده‌ای از سوتفاهم‌ها و سوبرداشت‌ها در سخنرانی ناشی از تفاوت استایل گوش دادن مخاطب به سخنان سخنران است. در این مقاله خیلی تخصصی‌تر از گذشته به شناخت استایل گوش دادن مخاطب، فاکتوری که مسیر سخنرانی را تغییر می‌دهد می‌پردازیم.

بررسی انواع استایل گوش دادن مخاطب در سخنرانی

در طبقه‌بندی تیپ‌های رایج سخنرانی و افراد مختلف به لحاظ نحوه گوش دادن به سخنرانی، طیف مخاطبان از نظر واکنش، توجه آن‌ها به محتوا، مردم‌گرایی و زمان طبقه‌بندی می‌شوند:

دسته اول: شنونده مردم‌گرا

این دسته از شنونده‌ها، مخاطبانی هستند که به سخنران علاقه بیش‌تری نشان می‌دهند. این دسته از مخاطبان به شدت روی سخنران تمرکز می‌کنند تا دقیقا متوجه شوند در سر او چه می‌گذرد و چه احساسی نسبت به سخنرانی دارد. نکته جالب درباره این شنوندگان، مرکز توجه آن‌ها در سخنرانی است. استایل گوش دادن مخاطب در این دسته به گونه‌ای است که روی کسی که در حال صحبت کردن است بیش‌تر تمرکز دارد تا موضوع مورد بحث.

فرض کنید به عنوان یک نوازنده در حال گفتگو و سخنرانی درباره موزیک عربی و ساختار و خواستگاه آن هستید. اگر احیانا احساس می‌کنید یکی از مخاطبان روی خود شما بیش از موضوعی که درباره آن صحبت می‌کنید تمرکز کرده است شک نکنید که با شنونده مردم‌گرایی رو به رو هستید که روی جزئیات رفتار شما حساس است.

این دسته از مخاطبان در سخنرانی توقعات متفاوتی هم دارند. مثلا شنونده مردم‌گرا توقع دارد شنیده شود و به سوالاتش تمام و کمال پاسخ داده شود. اگر هنرمندی در حال بررسی یک موضوع تخصصی در زمینه موسیقی باشد به جای فکر کردن به محتوا بحث سوالات زیر در ذهن او شکل می‌گیرد:

• چه طور معروف شده است؟
• چه زمینه تحصیلی و آکادمیکی برای ورود به این بازار مورد نیاز بوده است؟
• با وضعیت درآمد و شهرتی که از آن صحبت شده، این فرد تا کنون موفق بوده است یا نه؟

یا در صورتی که سخنرانی درباره معضلات زلزله و آثار و خرابی‌های ناشی از آن صحبت می‌کند، شنونده مردم‌گرا قبل از هر چیز کنجکاو می‌شود بداند سخنران برای رفع این مشکلات چه قدم‌هایی برداشته است.

اگر استایل گوش دادن مخاطب خود را این چنین ارزیابی می‌کنید توجه کنید که پیام اصلی سخنرانی برای چنین شنونده‌ای، راز موفقیت، عملکرد و شخصیت خود سخنران است.

دسته دوم: شنونده محتوا‌گرا

مخاطب محتواگرا همان کسی است که روی اصل مطلب و پیغام اصلی آن تمرکز دارد؛ نه چیز دیگر. به عنوان مثال اگر در حال ارائه درس یا کنفرانس در کلاس درس باشید، احتمالا مخاطبانی که به دنبال یادگیری علم از شما هستند مخاطبان محتواگرایی هستند که روی چیز دیگری تمرکز ندارند.

با توجه به این وضعیت، سخنرانی که با این مخاطبان رو به رو می‌شود مجبور است حقایق را به ساده‌ترین و گاهی احمقانه‌ترین (!) شکل ممکن بازگو کند. مثلا اگر بخواهد روی بخش کلیدی بحث تاکید کند باید حواسش را جمع کند مبادا مخاطب احساس کند از اغراقی که در ارائه مطالب وجود دارد فریب خورده است!

فرض کنید قرار است یک سخنرانی درباره وضعیت بچه‌های بی‌سرپرست آفریقا داشته باشید. اگر تنها درباره این موضوع صحبت کنید که 45 میلیون آفریقایی یتیم در این قاره وجود دارد، عملکرد شما ممکن است برای شنونده محتوانگر یا محتواگرا تبلیغاتی یا کلیشه‌ای به نظر برسد. در عوض بهتر است داده‌های به صورت توسعه‌یافته به مخاطبان انتقال داده شوند.

دسته سوم: مخاطب عمل‌گرا

این دسته از مخاطبان پیوسته مایل هستند تمایلات سخنران را بشناسند تا این که زمان خود را صرف گوش دادن به سخنرانی کنند. همان طور که از نام این مخاطبان پیدا است، استایل گوش دادن مخاطب عمل‌گرا بر خلاف دسته‌های دیگر است. فرد عمل‌گرا صبر کافی را برای از صفر به صد رسیدن سخنرانی ندارد؛ از این رو به دنبال یک نکته یا نتیجه‌گیری جامع و شسته رفته می‌گردد.

اگر در سخنرانی با افرادی سر و کار دارید که بدون دانستن دلیل و برهان، مدام به دنبال عمل و اجرا هستند شک نکنید که مخاطب شما عمل‌گرا است و در قبال آن باید با سیاست عمل کنید. این دسته از مخاطبان را بسیار دیده‌اید. مثلا افراد حاضر در هواپیما که منتظر تیک آف هستند و تمایل دارند هر چه زودتر به مقصد برسند در جایگاه خود مخاطبان مهمانداری محسوب می‌شوند که پذیرایی و مدیریت پرواز را بر عهده دارد.

در چنین حالتی مهماندار هواپیما با توجه به این که می‌داند اکثر مخاطبان عمل‌گرا هستند و صبر کافی را برای شنیدن جزئیات ندارند بدون معطلی نکاتی کاربردی را برای اجرا به مسافران اعلام می‌کنند. این در حالی است که اگر قرار باشد نطق کاملی در هواپیما توسط مهماندار اجرا شود قطعا باید به قوانین هوانوردی دنیا و استانداردهایی که با توجه به آن آموزش‌های لازم به مسافر داده می‌شود اشاره کند.

دسته چهارم: مخاطب زمان‌گرا

تیپ بعدی از مخاطبان را می‌توان از حالات نشستن و چهره آن‌ها تشخیص داد. مخاطبان زمان‌گرا نیز صبر و حوصله کافی را ندارند و تمایل دارند پیام اصلی در کوتاه‌ترین زمان ممکن به آن‌ها انتقال داده شود. این دسته از مخاطبان را می‌توانید از راه‌های زیر تشخیص دهید. مخاطب زمان‌گر:

• مدام به ساعت گوشی خود نگاه می‌کند
• چشم‌های مخاطب نگران و مضطرب است و مدام جهت دید تغییر می‌کند
• فرد مدام روی صندلی جا به جا می‌شود

شاید به دلیل همین حالات باشد که سخنرانی در مقابل افراد جوان نسبت به افراد مسن‌تر باید کوتاه‌تر باشد و هر چه قدر که سن پایین می‌آید نیاز به تنوع در طول سخنرانی بیش‌تر حس می‌شود؛ واگرنه باید دیر یا زود شاهد رفتار پیش‌بینی نشده مخاطب زمان‌گرا باشیم.

سخنرانی را کلیک کنید

دیدار اول همیشه پرتنش و پراضطراب است. ترس از قضاوت شدن، از آشنایی با گروه جدیدی که هیچ شناختی از روحیات و افکار آن‌ها نداریم، از رویارویی با چالش‌هایی که برای مقابله با آن‌ها آمادگی نداریم و هزار و یک ترس دیگر. اصلا همیشه شروع هر کار دشوار است و پشت سر گذاشتن آن مثل پشت سر گذاشتن سربالایی تندی است که از پی آن سراشیبی شیرینی در انتظار ما است. شروع سخنرانی هم مثل همین سربالایی تندی است که ممکن است هرگز تجربه رویارویی با آن را نداشته‌ایم؛ خصوصا اگر آمادگی قبلی برای رویارویی با چالش‌های آن نداشته باشیم. اگرچه راه قطعی برای حذف کامل این بخش از سخنرانی وجود ندارد اما با یخ شکنی مخاطبان می‌توان تا حد زیادی تنش‌های این مسیر را کاهش داد.

یخ‌ شکنی اصطلاح معروف و نام‌آشنایی برای علاقمندان فن بیان و سخنرانی است و شامل تمام فعالیت‌هایی می‌شود که به کاهش هیجان و تنش‌های شروع سخنرانی کمک می‌کند.

اگرچه قبلا تکنیک‌های یخ شکنی در سخنرانی را در دانشگاه زندگی مورد بررسی قرار داده‌ایم و از این نظر منابع خوبی در سایت موجود است اما این مطلب از منظری دیگر به یخ‌شکنی در ابتدای سخنرانی می‌پردازد. به امید این که شروع سخنرانی هم همانند سایر بخش‌های آن برای سخنرانان فعال در این عرصه دلچسب و هیجان‌انگیز باشد.

6 گام برای شروع سخنرانی با یخ شکنی مخاطبان

به طور کلی یخ شکنی مخاطبان با سه هدف کلی دنبال می‌شود:

معرفی سخنران توام با صمیمیت بیش‌تر

یخ شکنی خود شما است؛ چیزی درباره خود شما و نه مخاطبان. مطلبی درباره زمینه حرفه‌ای، علایق، زندگی شخصی، تحصیلات و سایر مواردی که برای ایجاد یک گفتگوی دوطرفه به ایجاد صمیمت بیش‌تر کمک می‌کنند.

غلبه بر ترس از صحبت کردن در جمع‌های بزرگ

شکستن یخ دیگران در دورهمی‌ها شاید در ابتدا ساده به نظر برسد؛ اما فرآیند پیچیده‌ای می‌شود وقتی که سخنران درگیر ترس از سخنرانی در جمع‌های کوچک و بزرگ هم باشد.

اگر شما هم به دنبال غلبه بر ترس از سخنرانی هستید یخ شکنی را فراموش نکنید. با این ترفند به جای ام، اهوم و حرف‌های بی‌معنی پرتکراری که مابین کلمات به کار می‌برید به مخاطبان خود نزدیک‌تر خواهید شد.

تعیین نقاط ضعف و قوت سخنران در طول سخنرانی

با استفاده از یخ شکنی مخاطبان در طول سخنرانی بسیاری از نقاط منفی و مثبت در فن بیان سخنران هویدا می‌شود. در واقع با این ترفند سخنران سطح خود را بهتر می‌شناسد و تلاش می‌کند از این مرحله پیشرفت کند.

شروع یخ شکنی مخاطبان با تکنیک‌های ساده

در مرحله‌ی یخ شکنی هیچ کسی از شما انتظار ندارد نظیر یک سخنران حرفه‌ای به نطق جدی، رسمی و از پیش برنامه‌ریزی شده‌ای بپردازید که بدون کم و کسر باشد. در مقابل یخ شکنی یک گفتگوی صمیمی و گرم دوطرفه است که اگر سخنران حواس‌جمع باشد می‌تواند ادامه روند سخنرانی را ساده‌تر کند.

زمانبندی در یخ شکنی

زمانبندی در سخنرانی اهمیت زیادی دارد و یخ شکنی به تبع آن از قوانین خاصی تبعیت می‌کند که زمانبندی بخشی از آن است. زمان استاندارد برای یخ شکنی مخاطبان حدود 6 دقیقه است. شاید به نظر این زمان طولانی باشد و تصور کنید مطلب کافی برای پر کردن این زمان ندارید؛ اما به مرور زمان و همین که در یخ شکنی مخاطبان خود مهارت پیدا کنید وقت کم می‌آورید و آرزو می‌کنید بیش از این زمان در اختیار داشتید!

استفاده/ عدم استفاده از یادداشت در یخ شکنی

در طول یخ شکنی هم نظیر استفاده حرفه‌ای از یادداشت‌ها در طول سخنرانی، می‌توان به یادداشت‌ها تکیه کرد. در واقع هیچ قانونی برای استفاده یا عدم استفاده از یادداشت‌هایی که برای به خاطر سپردن مطالب به شما کمک می‌کنند وجود ندارد.

انتظار چرچیل بودن در یخ شکنی نداشته باشید!

قبلا در تحلیل فن بیان وینستون چرچیل به نکات ریز و جالبی اشاره کردیم که بعد از مطالعه آن حتما متوجه شدید چرا چرچیل تا این حد در سخنوری معروف شده است. اما شما به عنوان یک سخنران مبتدی، نیمه‌حرفه‌ای و حتی حرفه‌ای نباید انتظار چرچیل بودن را در یخ شکنی از خودتان داشته باشید. خصوصا که یخ شکنی فرآیند اولیه سخنرانی است و قرار نیست در این مرحله خیلی سیاستمدار باشید و با برنامه حرکت کنید.

تنظیم بلندی صدا در یخ شکنی

یکی از آثار استرس و هیجان زیاد سخنران من من کردن و بالا و پایین آوردن صدا به صورت ناگهانی در طول سخنرانی است. اگرچه در آموزش تنظیم صدا در سخنرانی تاکید کرده‌ایم که تغییر بلندی صدا یکی از ملزومات سخنرانی است اما در یخ شکنی به ریتم متعادل و ثابتی نیاز داریم که خیلی بالا و پایین نشود.

شروع یخ شکنی با شوخ‌طبعی

اگر فرد شوخ طبعی هستید و یا در این زمینه برای برقراری ارتباط با افراد مهارت کافی دارید یخ شکنی مخاطبان را از همین مسیر شروع کنید. یکی از راه‌های کاهش تنش‌های ناشی از استرس در شروع سخنرانی همین شوخ‌طبعی است که اگر روی آن تمرکز کنید بسیاری از موانع موجود را از خاطر می‌برید. شاید یک تکنیک هوشمندانه شروع سخنرانی با یک شوخی خودخواهانه باشد که حتی می‌‌تواند با ستایش خودتان همراه باشد. شاید در ابتدا کسی با شوخی‌های شما همراهی نکند؛ اما ناامید نشوید!

خودداری از عذرخواهی از مخاطبان

یخ شکنی در ابتدای سخنرانی قرار دارد و طبیعی است اگر در رویارویی با یک جمع متفاوتی که با آن‌ها غریبه هستیم دچار گرفتگی زبان، لکنت و حتی من من کردن شویم. در چنین مواقعی سخنران ناخودآگاه بعد از خطاهای اتفاقی خود از مخاطبان عذرخواهی می‌کند؛ اما باید بدانید که عذرخواهی در سخنرانی معمولا کاربردی جز پررنگ کردن اشتباهات یا نقاط ضعف ندارد. مهم‌تر این که بسیاری از سخرانان متوجه خیلی از خطاهای سخنران در طول سخنرانی نمی‌شوند!

مقالات سخنرانی را در www.daneshgahezendegi.com بخوانید